1. Kościół parafialny pod wezwaniem św. Wojciecha i Jerzego w Zatorze
Zbudowany ok. 1393 r. Odrestaurowany w latach 195673. Wewnątrz znajdują się liczne zabytki, m.in. spiżowa chrzcielnica z 1462 r., mozaika Ecce Homo z XVI wieku, zabytkowe dzwony z XV i XVI wieku. W krypcie pod kościołem spoczywają kolatorzy zatorskiej świątyni m.in. Anna z Tyszkiewiczów Potocka – Wąsowiczowa i jej mąż gen. Stanisław Wąsowicz – adiutant Napoleona I oraz Maurycy i Ludwika Potoccy.
2.Zamek Książęcy w Zatorze z XV wieku
To niezwykle cenny i wartościowy zabytek Doliny Karpia. Pierwotnie zamek książęcy o cechach obronnych z ok 1445 r, siedziba książąt zatorskich z górnośląskiej linii piastowskiej, później starostów. W 1778 roku zakupiony przez Duninów i częściowo przebudowany z dobudową drugiego piętra. W latach 19641973 gruntownie odnowiony. Na parterze znajdują się bogato zdobione sale. Obecnie w remoncie.
3.Ratusz Miejski w Zatorze z 1903 roku. Płaskorzeźba ”Panorama Gminy Zator-Stolicy Doliny Karpia”
Wybudowany według projektu wybitnego polskiego architekta, projektanta budowli sakralnych oraz budowli użyteczności publicznej z przełomu XIX i XX wieku- Jana Sasa Zubrzyckiego, profesora Politechniki Lwowskiej. Rozbudowywany na przełomie XX i XXI wieku został gruntownie odrestaurowany w latach 20082010 pod kierunkiem profesora Ireneusza Płuskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Płaskorzeźba „Panorama Gminy Zator – Stolica Doliny Karpia”. Nietuzinkowe dzieło sztuki Doliny Karpia zrealizowane zostało przez artystów z Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie pracujących pod kierunkiem prof. Mieszka Tylki. Płaskorzeźba to kompozycja monochromatyczna wykonana z ok. 400 płyt ze sztucznego kamienia stylizowanego na piaskowiec o wymiarach 60 x 60 cm. prezentująca Gminę Zator z lotu ptaka.
4.Kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła w Graboszycach
Ten drewniany kościół stanowi jeden z najcenniejszych zabytków drewnianego budownictwa sakralnego na pograniczu śląsko małopolskim. Wybudowany prawdopodobnie około 1585 roku, w następnym stuleciu dobudowano wieżę, którą następnie podwyższono w XVIII wieku. Kościół znajduje się na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
5.Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Palczowicach
To dziewiętnastowieczny drewniany kościół położony w Palczowicach-w miejscu wcześniejszego z XV wieku. W okresie reformacji zamieniony przez Palczowskich na zbór kalwiński. Oprócz ołtarza głównego w kościele szczególnie ciekawe są dwa XVII wieczne późnorenesansowe ołtarze boczne.
6.Gotycko-renesansowy dwór obronny w Graboszycach z XVI wieku
Murowany z kamienia i cegły renesansowy dwór graboszycki powstał około 1580 roku. Właścicielem jego był wówczas Dziwisz (inaczej Dionizy) Brandys herbu Radwan – przez ponad 30 lat dworzanin i sekretarz królów, kolejno: Zygmunta Augusta, Henryka Walezego i Stefana Batorego. Dwór stoi na niewielkim, usypanym wzniesieniu, podkowiastej ziemnej bastei i otoczony jest głęboką fosą. Obecnie w remoncie.
Obiekty wpisane do rejestru zabytków :
| LP. | MIEJSCOWOŚĆ | OBIEKT | DATA i NUMER REJESTRU ZABYTKÓW |
|---|---|---|---|
| 1 | Graboszyce | kościół pw. św. Andrzeja, otoczenie, drzewostan |
A-282 z 26.06.1961 r. A-505 z 19.06.1987 r. (zmiana decyzji A- 79/M) |
| 2 | Graboszyce | zespół dworski | A-501/88 z 2.05.1988 r. [A-833/M |
| 3 | Palczowice | kościół drewn. pw. św. Jakuba Młodszego | A-113 z 28.02.1969 r. A-287/78 z 30.03.1978 r. [A-967/M] |
| 4 | Rudze | dwór, park | A -396 z 17.11.1972 r., aktual. A-282/78 z 21.03.1978 r. [A-1000/M] |
| 5 | Zator | układ urbanistyczny | A-482 z 25.02.1987 r. [A-1180/M] |
| 6 | Zator | kościół pw. śś. Wojciecha i Jerzego | A-162 z 15.01.1970 r., aktual. A-299/78 z 20.04.1978 r. [A-1156/M] |
| 7 | Zator | pałac, otoczenie, park tarasowy, oficyna (tzw. „portierówka”), brama z fragmentem muru obwodowego |
A-397 z 02.12.1972 r., aktual. A-300/78 z 20.04.1978 [A-1181/M], zmiana treści decyzji 11.04.2017 r. |
| STANOWISKA ARCHEOLOGICZNE | |||
| 8 | Grodzisko | grodzisko wczesnośredniowieczne | A-583/88 z 16.11.1988 r. A-729/98 z 22.04.1998 r. [A-834/M] |
| 9 | Trzebieńczyce | średniowieczna osada | A-674/91 z 22.11.1991 r. |
| 10 | Zator | wczesnośredniowieczne grodzisko | A-687/93 z 02.08.1993 r. |
Układ urbanistyczny Zator decyzja Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego:
