25 września 1865 roku w Zatorze powołano do życia Ochotniczą Straż Pożarną – trzecią jednostkę tego typu na terenie obecnej Małopolski. W tamtych czasach, gdy straże dopiero zaczynały kształtować swoje struktury, głównym celem druhów była walka z pożarami i ochrona mieszkańców – wartości, które towarzyszą zatorskim strażakom do dziś...
Z okazji jubileuszu 160-lecia powstania jednostki, w sobotę, 13 września 2025 roku, odbyła się wyjątkowa uroczystość, którą swoją obecnością zaszczycili m.in.: Posłowie na Sejm RP – Mariusz Krystian i Marek Sowa, Wojewoda Małopolski – Krzysztof Jan Klęczar, Członek Zarządu Województwa Małopolskiego - Iwona Gibas, Radna Sejmiku Województwa Małopolskiego - Sylwia Żak-Biesik, Radni Powiatu Oświęcimskiego – Bogusław Bartula i Sławomir Momot, Dyrektora Biura Poselskiego Posła na Sejm RP Filipa Kaczyńskiego - Piotr Hajnosz, Małopolski Komendant Wojewódzki PSP - st. bryg. Przemysław Przęczek, Zastępca Komendanta Szkoły Aspirantów PSP w Krakowie - st. bryg. Bogusław Szydło, członek Głównej Komisji Rewizyjnej ZOSP RP w Warszawie - druh Jerzy Obstarczyk, członek Zarządu Oddziału Wojewódzkiego ZOSP RP w Krakowie - druh Tomasz Tyran. Na uroczystości obecni byli również przedstawiciele władz samorządowych: Burmistrz Zatora – druh Szymon Matyja, Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej w Zatorze – Agnieszka Kuzia wraz z Radymi Rady Miejskiej w Zatorze, a także Sekretarz Zatora – Piotr Domagała, przedstawiciele Urzędu Miejskiego w Zatorze i licznie zgromadzeni Mieszkańcy.
Obchody rozpoczęły się uroczystą Mszą Świętą w kościele parafialnym w Zatorze, którą sprawowali kapelani strażaccy - ks. Władysław Kulig, ks. Grzegorz Sroka, ks. Sławomir Szczotka i ks. Piotr Cempel. Po wspólnej modlitwie, oddziały strażackie oraz poczty sztandarowe przemaszerowały na plac przed remizą OSP Zator. Tam odbyła się oficjalna część uroczystości, którą rozpoczęto od złożenia przez Naczelnika OSP Zator druha Dawida Kuśpika raportu Małopolskiemu Komendantowi Wojewódzkiemu PSP st. bryg. Przemysławowi Przęczkowi i przeglądu licznie zgromadzonych oddziałów strażackich również z innych jednostek Powiatu Oświęcimskiego. Następnie podniesiono na maszt flagę państwową, odśpiewano hymn narodowy, a także odegrano hymn Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP „Rycerze Floriana”.
Nie można mówić o teraźniejszości i przyszłości, bez spojrzenia w przeszłość, dlatego na początku uroczystości odczytany został rys historyczny jednostki. To z niego każdy z obecnych na jubileuszu mógł dowiedzieć się, że historia jednostki sięga XIX wieku – w 1890 roku druhowie otrzymali pierwszy sztandar, w 1893 roku w jej szeregach działało już 46 strażaków i 117 członków wspierających, a wyposażenie obejmowało m.in. sikawki, wozy i ponad 300 metrów węży. W okresie okupacji hitlerowskiej straż działała pod nadzorem niemieckiego funkcjonariusza, jednak druhowie wykazali się heroizmem – ukrywając motopompy przed wycofującymi się wojskami. Po wojnie jednostka rozwijała się dynamicznie – w 1948 roku otrzymała nowy sztandar, w latach 70. powstała żeńska sekcja strażacka, a w 1995 roku OSP Zator włączono do Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego. W ostatnich latach druhowie wzbogacili się o nowoczesne samochody bojowe, sprzęt ratowniczy oraz w 2022 roku – nowy lekki samochód Ford Ranger. Obecnie jednostka stoi przed wieloma wyzwaniami. Zajmuje się nie tylko walką z pożarami, lecz także zadaniami z zakresu ratownictwa medycznego, technicznego, likwidacją skutków różnego rodzaju kataklizmów, których z roku na rok jest coraz więcej.
Piękno tej historii, ale również i obecne wyzwania podejmowane przez druhny i druhów z OSP Zator dostrzega również Samorząd Województwa Małopolskiego, który z okazji jubileuszu 160-lecia istnienia OSP Zator, jako wyraz uznania za dotychczasową działalność na rzecz ratowania i ochrony przeciwpożarowej oraz wieloletnią służbę i pracę na rzecz Małopolski i Małopolan przyznał Złoty Medal Polonia Minor, który na ręce Prezesa OSP Zator druha Łukasza Momota przekazały Członek Zarządu Województwa Małopolskiego - Iwona Gibas, oraz Radna Sejmiku Województwa Małopolskiego - Sylwia Żak-Biesik.
W trakcie uroczystości jubileuszowych nie mogło zabraknąć również odznaczeń dla zasłużonych strażaków-ochotników, którzy z ogromnym poświęceniem służą mieszkańcom naszej Małej Ojczyzny. Oznaczenia te są wyraz najwyższego uznania za ich odwagę, gotowość do niesienia pomocy i ofiarną służbę.
Na podstawie uchwał Prezydium Zarządu Oddziału Wojewódzkiego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Krakowie zostali odznaczeni:
Złotym Medalem Za Zasługi Dla Pożarnictwa
druh Krzysztof Bliźniak
druhna Ewa Gancarczyk
druh Jan Garus
Srebrnym Medalem Za Zasługi Dla Pożarnictwa
druh Wiesław Adamus
druh Rafał Kajfasz
druh Grzegorz Śledziński
Brązowym Medalem Za Zasługi Dla Pożarnictwa
druh Grzegorz Butlak.
Na podstawie uchwały Prezydium Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej w Oświęcimiu nadano Odznakę Honorową Zasłużony Dla Pożarnictwa Ziemi Oświęcimskiej:
Śp. druhowi Stanisławowi Gierkowi
druhowi Markowi Kurzakowi
druhnie Janinie Zielińskiej.
Na podstawie uchwały Prezydium Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej w Oświęcimiu odznaczyło Odznaką „Strażak Wzorowy”:
druh Dawid Kuśpik
druh Konrad Łabacz
druh Adrian Matuszyk
druh Artur Zimnal
W podziękowaniu za działalność na rzecz ochrony przeciwpożarowej, w duchu wdzięczności za dotychczasową współpracę oraz szczególne zasługi, szerzenie Kultu Świętego Floriana – Kapituła Orderu Świętego Floriana Cracovia w Krakowie wyróżniła:
Orderem Świętego Floriana
druha Marka Kurzaka
Złotym Krzyżem Zasługi Orderu Świętego Floriana
druha Andrzeja Jędrzejczyka
Srebrnym Krzyżem Zasługi Orderu Świętego Floriana
druha Wiesława Adamusa
druha Dawida Kuśpika
druha Łukasza Momota
druha Andrzeja Żmudzińskiego.
W dalszej części obchodów odsłonięto i poświęcono tablicę upamiętniającą jubileusz oraz figurę św. Floriana – patrona strażaków. Na tablicy widnieje napis: „Święty Florianie, patronie strażaków chroń nas przed pożarem. W 160 rocznicę powstania Ochotniczej Straży Pożarnej w Zatorze. 1865 – 2025.”, a poniżej sentencja „Bogu na chwałę, ludziom na ratunek”. Odsłonięcia tablicy dokonali wspólnie Burmistrz Zatora – druh Szymon Matyja, a także Prezes OSP Zator – druh Łukasz Momot.
W trakcie każdego jubileuszu, a szczególnie tak okazałego, przychodzi również moment na podarunki. Ten ,który otrzymała zatorska jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej, jest wyjątkowy. Nie jest on prezentem dla samych strażaków, ale jest darem, który ma służyć poprawie bezpieczeństwa Mieszkańców naszej Małej Ojczyzny. Na wyposażenie Ochotniczej Straży Pożarnej w Zatorze trafił nowoczesny pojazd typu Quad. Model, którym od minionej soboty dysponuje jednostka OSP Zator to Quad ATV marki CFMoto, wyposażony w silnik o pojemności 800 cm³ oraz napęd 4x4. Pojazd posiada m.in. sygnalizację świetlno-dźwiękową, osłony podwozia, pojemny kufer tylny oraz hak holowniczy. Wartość tego pojazdu wyniosła 53 400 zł, a jego zakup został współfinansowany ze środków Województwa Małopolskiego, Gminy Zator – w tym środków przekazanych przez Sołectwa Grodzisko, Laskowa, Łowiczki, Rudze, Trzebieńczyce oraz Zarządy Osiedli Bugaj, Królewiec, Centrum, Morysina, a także ze środków własnych OSP, w tym darowizny przekazanej przez Bank Spółdzielczy w Zatorze.
Po przekazaniu pojazdu nadszedł czas na wystąpienia okolicznościowe zaproszonych gości. Druh Szymon Matyja - Burmistrz Zatora, zwrócił uwagę, że misja każdego strażaka, to nie tylko gaszenie pożarów, ratowanie ludzi i mienia w duchu słów „Bogu na chwałę, ludziom na pożytek”, ale to również pielęgnowanie strażackich tradycji i obecność w życiu Gminy i jej Mieszkańców:
- (…) Ochotnicza Straż Pożarna w Zatorze to jednak coś więcej niż tylko walka z ogniem i klęskami. To również strażnik tradycji, patriotyzmu i wspólnoty. Od początku swojego istnienia jesteście obecni w życiu religijnym, społecznym i kulturalnym naszej Małej Ojczyzny. Towarzyszycie mieszkańcom w chwilach radosnych i trudnych, współtworzycie lokalne uroczystości, przekazujecie młodym pokoleniom wartości, które stanowią fundament strażackiej służby – honor, odwagę, braterstwo i gotowość do poświęceń – zaznaczył Burmistrz Zatora – druh Szymon Matyja.
Druhnom i druhom, służącym w Ochotniczej Straży Pożarnej w Zatorze raz jeszcze gratulujemy pięknego jubileuszu i życzymy, aby kolejne pokolenia strażaków czerpały siłę i inspirację z chlubnych dokonań swoich poprzedników.
